บริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำไทกรีส-ยูเฟรทิส
ในสมัยโบราณ เป็นที่ตั้งถิ่นฐานของสังคมมนุษย์หลายเชื้อชาติหลายเผ่าพันธุ์
ทั้งในระยะเวลาเดียวกันและต่างเวลากัน ซึ่งต่างก็มีส่วนร่วมสร้างสรรค์งานศิลปวัฒนธรรมในสาขาต่างๆ
ให้เป็นมรดกตกทอดแก่คนรุ่นหลัง สรุปได้ดังนี้
1.
ชาวสุเมรียน (Sumerians) และจักรวรรดิอัคคาเดียน (Akkadian)
ชาวสุเมเรียน เป็นพวกแรกที่เข้ามาตั้งถิ่นฐานในดินดอนสามเหลี่ยมปากน้ำไทกริสและยูเฟรทิส
เมื่อประมาณ 4,000 ปี ก่อนคริสตกาล งานสร้างสรรค์ศิลปวัฒนธรรมที่สำคัญมีดังนี้
1.1 การประดิษฐ์ตัวอักษรลิ่ม (Cuneiforms)
โดยใช้ลำดับต้นอ้อสลักตัวอักษรลงบนแผ่นดินเหนียวเปียก แล้วนำไปอบด้วยความร้อนจนแห้ง
1.2 การสร้างวิหารซิกกูแรต (Ziggurat)
บนเนินสูง ใช้เป็นสถานที่ประกอบพิธีกรรมทางาศาสนา และศูนย์กลางของศิลปหัตถกรรม
และโรงพยาบาล ทำด้วยดินเหนียวตากแห้ง
1.3 การแกะสลักตราประจำตัว สำหรับประทับในจดหมายซึ่งเขียนบนแผ่นดินเหนียวและการใช้โลหะผสมสำริด
ประดิษฐ์เครื่องใช้ต่างๆ
1.4 การพัฒนางานกสิกรรม เช่น ขุดคลองส่งน้ำ
สร้างทำนบกั้นน้ำ ฯลฯ รวมทั้งความเจริญทางคณิตศาสตร์ รู้จักการคูณ
หาร และการถอดรากกำลังสอง เป็นต้น
1.5 วัฒนธรรมทางศาสนา ชาวสุเมเรียนนับถือพระเจ้าหลายองค์
และกษัตริย์เป็นผู้ได้รับมอบหมายจากเทพเจ้าให้มาปกคลองโลกมนุษย์
ความเชื่อดังกล่าวถ่ายทอดไปยังชาวกรีกและโรมันในสมัยต่อมา นอกจากนี้
ชาวสุเมเรียนไม่เชื่อเรื่องภพหน้า จึงไม่มีการสร้างสุสานหรือมัมมีเหมือนอียิปต์โบราณ
1.6 ชาวอัคคาเดียน (Akkadians)
ได้ยกกำลังเข้ารุกรานดินแดนของชาวสุเมรียนและขยายดินแดนออกไปอย่างกว้างขวาง
นับว่าเป็นครั้งแรกที่มีจักรวรรดิเกิดขึ้นในโลก เรียกว่า จักรวรรดิอัคคาเดียน
|
 |
| อักษรลิ่ม (Cuneiforms) |
วิหารซิกกูแรต (Ziggurat) |
2. ชาวบาบิโลเนีย (Babylonia)
2.1 พวกอมอไรต์ (Amorites) ชนเผ่าเร่ร่อนจากทะเลทรายอาระเบีย
เข้ายึดครองดินแดนของชาวสุเมเรียนได้ และจัดตั้งอาณาจักรบาบิโลเนียขึ้น
เมื่อประมาณ 1,800 ปี ก่อนคริสตกาล มีอำนาจทางการทหารเข้มแข้ง
และการค้าขยายตัวอย่างกว้างขวาง
2.2 งานสร้างสรรค์ศิลปวัฒนธรรมที่สำคัญของชาวบาบิโลเนีย
คือ ประมวลกฎหมายของพระเจ้าฮัมมูราบี (Hummurabi) เป็นกฎหมายฉบับแรกของโลก
มีบทลงโทษอย่างรุนแรงตามหลักตาต่อตา ฟันต่อฟัน
|
|
พระเจ้าฮัมมูราบี (Hummurabi) |
จากรึกประมวลกฎหมายของพระเจ้าฮัมมูราบี (Hummurabi) |
3. ชาวอัสซีเรียน (Assyrians)
3.1 ชาวอัสซีเรียน ได้สถาปนาจักรวรรดิตนขึ้น
เมื่อประมาณ 1,300 ปี ก่อนคริสตกาล มีการจัดการปกครองแบบรัฐทหารที่มีประสิทธิภาพ
มีการเก็บภาษีอย่างหนัก
3.2 งานศิลปวัฒนธรรมที่สำคัญ คือ
การแกะสลักภาพนูนต่ำ (Base-relief) ลงบนดินเหนียวหรือหิน แสดงการล่าสัตว์และการทำสงคราม
มีฝีมือประณีต ละเอียด งดงาม
3.3 การเริ่มใช้ "ประตูโค้ง"
(Arch) ซึ่งมีอิทธิพลต่อชาวโรมันในสมัยต่อมา
3.4 ห้องสมุดแห่งแรกของโลก ที่เมืองมิเนเวห์
(Nineveh) ซึ่งอยู่ในเขตประเทศอิรัก ทำด้วยอิฐตากแห้งกว่า 20,000
แผ่น ใช้บันทึกเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ บทเพลงสวด นิยายปรัมปรา
และตำราแพทย์ เป็นต้น
4. ชาวคาลเดียน (Chaldeans)
4.1 ชาวคาลเดียนก่อตั้งอาณาจักรบาบิโลเนียขึ้นใหม่อีกครั้งหนึ่ง
(The New Babylonia) เมื่อประมาณ 600 ปี ก่อนคริสตกาล งานศิลปวัฒนธรรมที่สำคัญ
คือ การสร้างสวนลอยขนาดใหญ่ มีชื่อว่า "สวนลอยแห่งบาบิโลน"
บริเวณเหนือพระราชวัง นับว่าเป็นสงหนึ่งของโลก
4.2 ชาวคาลเดียนมีความสามารถทางด้านดาราศาสตร์
การทำนายสุริยุปราคาและแบ่งสัปดาห์หนึ่งเป็น 7 วัน
 |
| สวนลอยแห่งบาบิโลน |
5. ชาวเปอร์เซีย (Persia) กับงานสร้างสรรค์ศิลปวัฒนธรรมในเอเชียไมเนอร์
(Asia minor)
5.1 กองทัพเปอร์เซียสมัยพระเจ้าไซรัสมหาราช
(Cyras The Great) ได้ยกกองทัพเข้ายึดครองอาณาจักรบาบิโลเนีย ในดินแดนเมโสโปเตเมีย
และผนวกดินแดนแห่งนี้เข้ากับจักรวรรดิเปอร์เซีย
5.2 งานสร้างสรรค์ศิลปวัฒนธรรมของชาวเปอร์เซีย
เป็นงานด้านสถาปัตยกรรม ประติมากรรม เช่น เสาคอลัมน์ (Column)
และการแกะสลักภาพเหตุการณ์ต่างๆ บนผนังอาคารซึ่งจะมีอิทธิพลต่อการสร้างสรรค์ศิลปกรรมสมัยกรีกและโรมันในเวลาต่อมา
|
